İmar Barışı Nedir?
İmar Barışı, ruhsatsız veya ruhsat eklerine aykırı olarak kayıt altına alınan yapıların, geçici kanun maddesiyle belirli süreler içerisinde yapı sahiplerine kayıt bedelleri karşılığında Yapı Kayıt Belgesi verilecek bir uygulamadır. Bu uygulama ile afet risklerine hazırlık kapsamında ruhsatsız veya ruhsat eklerine aykırı olan yapıların kayıt altına alınması ve imar barışının sağlanması amaçlanmıştır. Kamuoyunda “imar barışı” olarak bilinen uygulama için Vergi ve Diğer Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun ile 3194 sayılı İmar Kanunu’na GEÇİCİ 16. madde eklenmiştir. Geçici 16. maddeye göre; 31.12.2017 tarihinden önce yapılmış yapılar için 31.12.2018 tarihine kadar başvurulması, maddede düzenlenen şartların yerine getirilmesi ve 31.12.2018 tarihine kadar kayıt bedelinin ödenmesi halinde yapı kayıt belgesi verilebilmektedir. (Cumhurbaşkanı Kararnamesi ile bu durum şöyle düzenlenmiştir: “15/6/2019 tarihine kadar başvuruda bulunmuş olanların yapı kayıt bedeli ödeme süresi; yapı kayıt bedelinin en az yüzde 25’inin 31/7/2019 tarihine kadar peşin olarak, kalan kısmının ise takip eden aylarda taksitli olarak ve her ayın birinde kalan kısmın yüzde 2 oranında artırılması suretiyle hesaplanacak miktarın yatırılması şartıyla 31/12/2019 tarihine kadar uzatılmıştır.)
İmar Barışından Faydalanamayacak Yapılar Hangileridir?
İmar barışından faydalanamayacak olan yapılar; üçüncü kişilere ait özel mülkiyete konu taşınmazlarda yapılan, Hazineye ait sosyal donatı için tahsisli araziler üzerinde bulunan, Boğaziçi sahil şeridi ve öngörünüm bölgesi veya İstanbul Tarihi Yarımadası içerisinde olup da ekli kroki ve listede gösterilen alanlar ile Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alanında yapılan yapılar olarak belirlenmiştir.
İmar Barışı’nın Geçmişe Etkisi Nasıl Olacak?
3194 sayılı İmar Kanunu’na eklenen geçici 16/4. Maddesine göre imar barışından dolayı Yapı Kayıt Belgesi verilen yapılarla ilgili bu Kanun uyarınca alınmış yıkım kararları ile tahsil edilmeyen idari para cezaları iptal edilir. Yani imar barışı; ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı yapılar yönünden hukuka uygunluk sebebi olarak düzenlenmiş ve geçmişe etkili olarak uygulanması öngörülerek, daha önce verilen yıkım kararları ile idari para cezalarını ortadan kaldırmıştır. Üzerinde durmak istediğimiz esas konu budur. Olayı somutlaştırmak gerekirse: 31.12.2017 tarihinden önce 3194 sayılı İmar Kanunu’na göre ruhsatsız veya ruhsat eklerine aykırı olarak bir yapı yapılmış. Bu yapıdan dolayı da idari para cezası kesilmiş ama henüz tahsil edilmemiş veya yıkım kararı çıkmış ama daha yıkılmamış. İleri zamanda İmar Barışı uygulaması çıkmış ve buna binaen mevzuata uygun bir şekilde Yapı Kayıt Belgesi alınmış. Peki bu durumda önceki idari para cezası ile yıkım kararı ne olacaktır? Bu soruya cevap bulmak için mevzuata bakmak ve içtihatları incelemek gerekecektir. Öncelikle kanuna baktığımızda ilk karşımıza çıkan hüküm 3194 sayılı İmar Kanunu’na eklenen geçici madde 16’dır. Bu maddeye göre; Yapı Kayıt Belgesi verilen yapılarla ilgili bu Kanun uyarınca alınmış yıkım kararları ile tahsil edilemeyen idari para cezalarının iptal edileceğine dair hüküm vardır. Sorumuzun cevabını mahkemelerin verdikleri kararlarda aradığımız da Yargıtay’ın ve Anayasa Mahkemesi’nin kararları sorumuza cevap bulmada bize ışık tutacaktır. Biz de konunun tam anlaşılabilmesi için Yargıtay’ın ve Anayasa Mahkemesi’nin bu minvaldeki kararlarına değineceğiz.
Yargıtay 15. Hukuk Dairesi’nce verilen E.2018/5336 K.2019/5336 kararda ‘‘…Dosya kapsamı, bilirkişi raporları ve belediye yazısına göre inşaatın tasdikli projesi, ruhsat ve ekleri ve imar mevzuatına aykırı olarak yapılmış olup, yüklenicinin süresinde edimini yerine getirmeyerek temerrüde düştüğü sabittir. Davada sözleşmenin feshinin yanında, yapının yıkılması da istenmiştir. Proje, ruhsat ve imar mevzuatına aykırı inşaat halinde yapının 3194 Sayılı İmar Kanunu‘nun 32. maddesinde inşaatın durdurulup para cezası verilerek yıkılmasına karar verileceği hükmü getirilmiş olup … Belediye Başkanlığı’nca yapı tatil tutanağı düzenlenerek yıkım kararı verilmiş ise de; 7143 Sayılı Kanun‘la 3194 Sayılı İmar Kanunu’na eklenen geçici 16. madde ile süresinde başvurup koşullarını yerine getirenlere yapının kullanım amacına yönelik yapı kayıt belgesi verileceği ve yapı kayıt belgesi verilen yapılarla ilgili İmar Kanunu uyarınca alınmış yıkım kararları ve tahsil edilmeyen para cezalarının iptal edileceği ve bu belgenin ne zamana kadar geçerli olduğu düzenlenmiştir. Yargıtay duruşmasında bir kısım davalılar tarafından yapı kayıt belgesi alındığı savunularak … tarafından sureti ibraz edilmiştir. Davada yapının yıkılması talep edilmiş olması sebebiyle 7143 Sayılı Kanun‘la 3194 Sayılı İmar Kanunu‘na eklenen geçici 16. maddesi gereğince dava konusu taşınmazla ilgili yapı kayıt belgesi alınıp alınmadığı araştırılıp yapı kayıt belgesi alınmış olması ve İmar Kanunu’nda yapılan bu değişikliğe göre yıkım kararı verilip verilemeyeceği ve mevcut imar mevzuatına göre inşaatı yasal hale getirip getirmediğinin değerlendirilmesinde zorunluluk bulunmaktadır…’’ şeklinde ifade edilmektedir.
Anayasa Mahkemesinin 2018/1275 başvuru numaralı ve 30/10/2018 K. Tarihli kararda yine değinmek istediğimiz konudan bahsetmiştir. Bu karara göre başvurunun konusu konumuzla bağlantılı olarak yapı ruhsatı ve yapı kullanma izin belgesinin iptal edilerek yapının yıkımına ve mühürlenmesine karar verilmesi nedeniyle mülkiyet hakkının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir. Bu karar her ne kadar başvuru yollarının tüketilmemiş olması nedeniyle başvurucunun lehine sonuçlanmamışsa da konumuzla bağlantılı olarak bu konuya da değinmiştir. Şöyle ki: ‘-…3194 sayılı Kanun’un geçici 16. maddesine göre 31/12/2017 tarihinden önce ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı yapılmış yapı maliklerine Yapı Kayıt Belgesi verilmesi öngörülmektedir. Bu belgeyle başvurucu, ruhsata aykırı olarak yapılan yapıyı kullanabilme hakkını elde edebilmektedir. Diğer taraftan aynı düzenleme uyarınca tahsil edilmemiş bulunan idari para cezaları ile henüz uygulanmamış olan, aleyhe verilmiş yıkım kararları da iptal edilebilecektir. Ayrıca Yapı Kayıt Belgesi’ne dayalı olarak yapıya su, elektrik ve doğal gaz da bağlanabilmesi imkanı sağlanmıştır…-’ ifadeleri yer almaktadır.
Sonuç olarak İmar Barışı, ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı yapılar yönünden hukuka uygunluk sebebi olarak düzenlenmiş ve geçmişe etkili olarak uygulanması öngörülerek, daha önce verilen yıkım kararları ve idari para cezalarını ortadan kaldırmıştır.
İdari Para Cezalarının ve Yıkım Kararlarının Ortadan Kaldırılması İçin Nereye Başvuracağız?
Ruhsatsız veya ruhsat eklerine aykırı yapılardan dolayı verilen idari para cezası ve yıkım kararlarının iptali için yukarıda açıkladığımız şekilde mevzuata uygun alınmış bir Yapı Kayıt Belgesi ile beraber öncelikle cezayı veren idari makama başvurmak gerekiyor. Uyuşmazlık çıkması durumunda idari yargı yoluna gitmek gerekir.
İmar Barışı Başvurunda ve Sonraki Süreçlerinde Hukuki Hizmet
Başvurunun yapılmasından başlayarak Yapı Kayıt Belgesi alınması noktasına kadar geçen süreçte hukuki destek önem arz etmektedir. Hukuki danışmanlık ve süreç içerisinde sunulacak olan hukuki hizmet ile izlenecek tüm adımlar, gerekli prosedürler, evrakların tam ve doğru hazırlanması işlemlerinin kolayca gerçekleştirilebilmesi için BAYKURT HUKUK BÜROSU bu konudaki uzman ekibi ile birlikte, işlemlerin her aşamasında müvekkillerine profesyonel hukuki hizmet vermektedir. Sürece ilişkin her türlü hukuki ve teknik destek, bu konuda uzman avukatlarımız ve danışmanlar tarafından müvekkillerimize eksiksiz olarak sağlanmaktadır.