İKİNCİ EL TAŞIT TİCARETİNDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR NELERDİR?
İkinci el araç alım satımına yönelik hazırlanan yeni düzenlemeler 15.08.2020 tarihinde ‘’İkinci El Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılması Hakkında Yönetmelik’’ ile yürürlüğe girmiştir. Bu yönetmelik ile ikinci el araç piyasasında kapsamlı regülasyonlar öngörülmektedir.
Yönetmeliğin amacı ikinci el taşıt ticaretinin adil rekabet koşulları altında, kolay, hızlı ve güvenli bir ortamda yapılmasını sağlamanın yanı sıra sektörün sağlıklı bir işleyişe kavuşturulması, suni fiyat artışlarının ve kayıt dışılığın önlenmesi, hizmet kalitesinin artırılmasına ve tüketici mağduriyetlerinin önlenmesidir.
İkinci el araç satışlarıyla ilgili olarak yeni regülasyon ve vergilerinde gündemde olduğu bugünlerde ikinci el araç satışları ile ilgili güncel düzenlemelerin ne olduğuyla ilgili bilgi sahibi olmak hem tüketiciler hem de tacirler açısından büyük önem taşımaktadır.
KİMLER İKİNCİ EL MOTORLU KARA TAŞITI TİCARETİ YAPABİLECEK?
Yönetmelik ile ikinci el araç ticaretine getirilen önemli bir yenilik olarak “İkinci el motorlu kara taşıtı ticareti, yetki belgesine sahip işletmeler tarafından yapılır. Bir takvim yılı içinde doğrudan veya aracılık yapılmak suretiyle gerçekleştirilen üçten fazla ikinci el motorlu kara taşıtı satışı, aksi Bakanlıkça tespit edilmedikçe ikinci el motorlu kara taşıtı ticareti kabul edilir” düzenlendi.
Buna göre, yetki belgesi olmayanlar bir yıl içinde en fazla 3 adet ikinci el araç satışı bu işlemler ticari sayılacak ve yönetmelik kapsamında değerlendirilecek. Bu noktada ispat yükü 3’ten fazla işlem yapan kişiye düşmektedir. Satışı yapılan taşıt sayısı hesaplanırken, Türkiye Noterler Birliğinden ve İETTS’den alınan veriler esas olacak, kişinin hem kendi adına hem de vekâleten yaptığı tüm satışlar dikkate alınacak. Kişinin düzenlemelerde belirtilen şartlar sağlanmadan 3 adet araç satışı yaptığının tespiti halinde Yönetmelikte öngörülen yaptırımlarla karşılaşması mümkündür.
İş yeri açma ve çalışma ruhsatının verilmesinde, yetki belgesi almış olma aranan şartlar arasına eklendi. Yani yetki belgesi olmayan işletmelere iş yeri açma ve çalışma ruhsatı verilmeyecek. Ayrıca belediyelere getirilen yükümlülükler ile ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretine ilişkin ruhsat düzenlenen işletmeler de Bakanlıkça takip edilecek ve yetki belgesi almadan faaliyette bulunan işletmeler belirlenmesi mümkün olacaktır.
Yetki belgesi başvurusu, yetki belgesi verilmesinde aranan şartların taşındığını gösteren belgeler ile birlikte İkinci El Motorlu Kara Taşıtı Ticareti Bilgi Sistemi üzerinden yapılmaktadır.
İNTERNET İLANLARINDA SATIŞLA İLGİLİ NASIL BİLGİLER YER ALACAK?
İkinci el motorlu kara taşıtı ticaretine yönelik ilan veren işletmelerin tüm ilanlarında yetki belgesi numarasına yer vermek ve yetki belgesindeki işletme adı veya unvanını kullanmak zorundadır. İlanlarda tüketicileri yanıltıcı bilgi ve belgelere yer verilemeyeceği düzenlenmektedir. Bu yükümlülüklere uymayan işletmelere Ticaret Bakanlığınca idari para cezası uygulanması ve halihazırda sahip oldukları yetki belgelerinin iptal edilebilmesi mümkündür.
Diğer taraftan, işletmelerin taşıt satış ilanlarının yayımlandığı ilan siteleri; yetki belgesine sahip olmayan işletmeleri artık üye yapamamaktadır. İlanlara ilişkin talep ve şikayetleri etkin şekilde sonuçlandırılması ve ilanlara ilişkin bilgilerin Bakanlığa iletilmesi gerekmektedir. Vatandaşların, ticari faaliyet kapsamında olmayan ikinci el taşıt ilanlarına ise herhangi bir kısıtlama getirilmemekte. Bu ilanlar eskiden olduğu gibi verilmeye devam edilebilir.
Yapılan düzenlemeler sayesinde yetkisiz verilen ve aldatıcı niteliği bulunan ilanların sebep olduğu haksız rekabet ve tüketici mağduriyetleri önlenirken, yetki belgesiz ticari faaliyetler de Bakanlıkça takip edilerek cezalandırılabilecektir.
Satışa sunulan ikinci el motorlu kara taşıtının üzerinde kolaylıkla görülebilir ve okunabilir şekilde taşıta ilişkin tanıtıcı bilgilerin güncel olarak yer aldığı bir tanıtım kartı bulundurulması zorunludur. Tanıtım kartında yetki belgesi numarasına ve ikinci el motorlu kara taşıtına ilişkin aşağıdaki asgari bilgilere güncel olarak yer verilmelidir. Ayrıca bunlara ek olarak plakanın, hasar kaydının ve harflerin bir kısmı karartılmak suretiyle şasi numarasının da verilmesi gerekmektedir.
SATIŞTA EKSPERTİZ RAPORU ZORUNLULUĞU
İkinci el araç alırken ekspertiz zorunluluğu getirildi. Model yılına göre 8 yaşın veya 160 bin km’nin üzerinde olan araçlar için ekspertiz belgesi alınması zorunlu değil. Ancak 8 yaşın veya 160 bin km’nin altındaki araçların satışında ekspertiz raporu alınması zorunludur.
Diğer taraftan ekspertiz raporunun satıştan önceki üç gün içinde alınması gerekecek ekspertiz raporunun bu süre içinde alınmaması durumunda, rapor alınmamış gibi işlem görecektir.
Ekspertiz raporu veren işletme, verdiği bilgilerin taşıtın gerçek durumunu yansıtmamasından sorumluluğu bulunmaktadır. Taşıtın gerçek durumuna aykırı ekspertiz raporu düzenleyen ve Bakanlıkça yapılan uyarıya rağmen aynı yıl içinde bu aykırılığı tekrarlayan ekspertiz işletmesinin hizmet yeterlilik belgesi bildirim tarihinden itibaren on gün içinde TSE tarafından iptal edilebilir. Ayrıca ekspertiz raporu veren firma tarafların zararı oluşması halinde gidermekle yükümlü olacaktır.
İKİNCİ EL TAŞIT SATIŞLARINDA ÖDEME ŞEKLİ NASIL OLACAK?
İkinci el taşıt alım satımındaki nakit ödemelerde “Güvenli Ödeme Sistemi”nin kullanılmasının zorunludur. Güvenli ödeme sisteminde araç devri ve para transferi aynı anda gerçekleştirilmektedir. Yani alıcı parayı bir hesaba yatırmakta devir halinde bu para otomatikman satıcının hesabına geçmektedir. Bankalar bu sistemi müşterilerine sunmaktadır.
SON GÜN NE ZAMAN?
Yönetmeliğin hemen hemen tüm maddeleri yayımı tarihinde yürürlüğe girmiştir. Ancak bir takım sürelere dikkat etmek gerekmektedir. Yönetmeliğin geçici 1. Maddesine göre, 15.08.2020 tarihinden önce yetki belgesi alan işletmelerin, (9/6/2020 tarihinden sonra ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretine ilişkin iş yeri açma ve çalışma ruhsatı düzenlenen işletmeler hariç) İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelikteki ilgili iş yeri şartlarını haiz olduklarını gösteren belgeyi, 30/6/2021 tarihine kadar Bilgi Sistemine aktarmaları veya il müdürlüğüne teslim etmeleri gerekmektedir. Aksi halde yetki belgeleri iptal edilebilecektir.
YÖNETMELİĞE AYKIRI HAREKETİN YAPTIRIMI NEDİR?
Yönetmelik hükümlerine aykırı hareket eden işletmelere Ticaret Bakanlığınca hem idari para cezası uygulanacağını hem de yapılan uyarıya rağmen aykırılığı ortadan kaldırmayan veya tekrarlayan işletmelerin yetki belgelerinin iptal edilmesi söz konusu olacaktır. Aynı zamanda bu kişilerin ticaret yaptığı kişilere karşı hukuki sorumluluğu doğabilecektir. Ancak bu noktada idari para cezalarının yönetmelikle getirilmesi sebebiyle uygulanabilirliklerinin tartışmalı olduğunu belirtmekte fayda vardır.
İKİNCİ EL MOTORLU KARA TAŞITLARININ TİCARETİ’NDE NEDEN HUKUKİ DANIŞMANLIK ALMAK GEREKİYOR?
İster satıcı ister alıcı olsun yapılması planlanan işlemle ilgili olarak hukuki danışmanlık almakta fayda vardır. Regülasyonların arttığı ve yükümlülüklerin karmaşıklaştığı bu dönemde işlemlerin doğru yapılması her iki tarafında daha sonra uyuşmazlık yaşamaması için önem arz etmektedir. Çünkü taşıt satışındaki bedel hem alıcı hem de satıcı tarafından yadsınamayacak değerde yüksektir. Hukuka ve kanuna aykırı olarak yapılan satışlarda iki taraf ya da en azından bir taraf telafisi zor bir şekilde mağdur konumuna düşüp hak kaybı yaşayabilmektedir.
Gerek işlem sürecinde gerek sonrasında uyuşmazlık çıkması halinde profesyonel hukuki destek alınması menfaatlerin ve hakların temini için zaruridir.19.03.2021
SAYGILARIMIZLA,
BAYKURT HUKUK BÜROSU